Το Βρετανικό Μουσείο θα μείνει για πάντα… ανήθικο:

Εξαιρέθηκε με νόμο από την επιστροφή εκθεμάτων για ηθικούς λόγους
Τα εθνικά μουσεία του Ηνωμένου Βασιλείου έχουν αποκλειστεί από τη νέα νομοθεσία που θα τους επέτρεπε να επιστρέφουν αντικείμενα για ηθικούς λόγους.

Οι διατάξεις του Νόμου περί Φιλανθρωπικών Ιδρυμάτων του 2022 (άρθρα 15 και 16) θα τεθούν σε ισχύ σήμερα (27 Νοεμβρίου), ανακοίνωσε η Stephanie Peacock, κοινοβουλευτική υφυπουργός στο Υπουργείο Πολιτισμού, Μέσων Ενημέρωσης και Αθλητισμού του Ηνωμένου Βασιλείου (DCMS), παρέχοντας σε ορισμένους επιτρόπους μουσείων έναν ευκολότερο τρόπο επιστροφής πολιτιστικών αντικειμένων στις κοινότητες προέλευσης.

Για τα μη εθνικά μουσεία που έχουν συσταθεί ως φιλανθρωπικά ιδρύματα, η νομοθεσία επιτρέπει την έγκριση μεταβίβασης περιουσίας σε «ηθική βάση» (γνωστή ως μεταβίβαση ή πληρωμή ex gratia). Η αρχή της ex gratia έχει ήδη χρησιμοποιηθεί από πολλά μουσεία σε υποθέσεις αποζημίωσης.

Σε αυτά περιλαμβάνονται το Μουσείο και οι Κήποι Horniman στο Λονδίνο και το Jesus College του Πανεπιστημίου του Cambridge, τα οποία χρησιμοποίησαν και τα δύο την αρχή το 2021 για να υποβάλουν επιτυχώς αίτηση για έγκριση μεταφοράς των χάλκινων αγαλμάτων τους από το Μπενίν στη Νιγηρία.

Ωστόσο, το DCMS επιβεβαίωσε ότι 16 μουσεία και ιδρύματα θα εξαιρεθούν ρητά από τη νομοθεσία, συμπεριλαμβανομένων του Βρετανικού Μουσείου, της Tate και της Εθνικής Πινακοθήκης, λόγω των υφιστάμενων νομοθετικών περιορισμών σε αυτούς τους οργανισμούς, σύμφωνα με το UK Museums Journal.

-Ο Αλεξάντερ Χέρμαν, διευθυντής του Ινστιτούτου Τέχνης και Δικαίου, εξηγεί για τον τρόπο λειτουργίας της νομοθεσίας: «Η κύρια νομοθεσία που επηρεάζει τα φιλανθρωπικά ιδρύματα στην Αγγλία και την Ουαλία είναι ο Νόμος περί Φιλανθρωπικών Ιδρυμάτων του 2011. Επί του παρόντος, σύμφωνα με το άρθρο 106, οι διαχειριστές φιλανθρωπικών ιδρυμάτων έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν άδεια από την Επιτροπή Φιλανθρωπικών Ιδρυμάτων εάν αισθάνονται υποχρεωμένοι από ηθική υποχρέωση να προβούν σε μεταβίβαση περιουσίας του φιλανθρωπικού ιδρύματος. Τέτοιες μεταβιβάσεις είναι γνωστές ως πληρωμές ex gratia».

Το 2022, οι σχολιαστές που τάσσονται υπέρ της αποκατάστασης της περιουσίας ανακουφίστηκαν βλέποντας τις προτεινόμενες αλλαγές στους νόμους περί φιλανθρωπικών οργανισμών στην Αγγλία και την Ουαλία, δηλαδή την εισαγωγή των άρθρων 15 και 16, που θα έδιναν στα εθνικά ιδρύματα την ευχέρεια να διαθέτουν αντικείμενα για ηθικούς λόγους, επιτρέποντας έτσι στα μουσεία, που έχουν συσταθεί βάσει νόμου ή ως φιλανθρωπικά ιδρύματα, να παρακάμπτουν την μακροχρόνια νομοθεσία.

-Αλλά σε μια επιστολή, με ημερομηνία 31 Ιανουαρίου 2024, προς την Επιτροπή Φιλανθρωπικών Οργανώσεων, ο πρώην υπουργός Τεχνών και Πολιτιστικής Κληρονομιάς των Συντηρητικών, Λόρδος Πάρκινσον του Γουίτλι Μπέι, επιβεβαίωσε ότι τα εθνικά μουσεία και οι πινακοθήκες θα εξαιρούνταν από μέρη του Νόμου περί Φιλανθρωπικών Οργανώσεων του 2022 (άρθρα 15 και 16).

Ο Χέρμαν και ο δικηγόρος Χιου Τζόνσον-Γκίλμπερτ συζήτησαν το θέμα νωρίτερα φέτος στο ιστολόγιο του Ινστιτούτου Τέχνης και Δικαίου, πριν από την τρέχουσα εξαίρεση των συλλογών των εθνικών μουσείων από την εφαρμογή των άρθρων 15 και 16 από την κυβέρνηση των Εργατικών. «Το αποτέλεσμα των άρθρων 15 και 16 του Νόμου περί Φιλανθρωπικών Ιδρυμάτων του 2022 θα ήταν να επιτραπεί σε όλους τους διαχειριστές φιλανθρωπικών ιδρυμάτων, είτε περιορίζονται από την ισχύουσα νομοθεσία είτε όχι, να λαμβάνουν αποφάσεις ex gratia σε ηθική βάση. Υπάρχει λογική στο να διασφαλίζεται ότι τα φιλανθρωπικά ιδρύματα είναι σε θέση να τηρούν τις ηθικές υποχρεώσεις χωρίς αδικαιολόγητους περιορισμούς», ανέφεραν.

Οι Herman και Johnson-Gilbert περιγράφουν τον τρόπο εφαρμογής των νέων διατάξεων. «Η τροποποίηση του άρθρου 15 θα σήμαινε ότι οι διαχειριστές φιλανθρωπικών οργανισμών θα μπορούσαν να υποβάλλουν αιτήσεις ex gratia για φιλανθρωπική περιουσία εάν είναι «χαμηλής αξίας» (ανάλογα με το εισόδημα του φιλανθρωπικού οργανισμού, έως μέγιστη αξία 20.000 λιρών) χωρίς να χρειάζεται άδεια από εξωτερικό φορέα όπως η Επιτροπή Φιλανθρωπικών Οργανώσεων. Η τροποποίηση που ορίζεται στο άρθρο 16 θα σήμαινε ότι η Επιτροπή Φιλανθρωπικών Οργανώσεων θα μπορούσε να εγκρίνει ex gratia μεταβιβάσεις ενδεχομένως οποιασδήποτε φιλανθρωπικής περιουσίας ζητηθεί από τους διαχειριστές, όπως θα μπορούσε και ο Γενικός Εισαγγελέας ή τα δικαστήρια, ανεξάρτητα από οποιαδήποτε άλλη νομοθετική απαγόρευση».

Και οι δύο δηλώνουν ότι «υπάρχει τουλάχιστον ένα επιχείρημα ότι [η επιδίωξη του αποκλεισμού των εθνικών θεσμών] δεν μπορεί να επιτευχθεί νόμιμα με παράγωγο δίκαιο», αν και αυτό φαίνεται να ισχύει πλέον.

πηγή:hellasjournal.com