Σπύρος Μελετζής, από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής φωτογραφίας. Με το φακό του απαθανάτισε στιγμές από την εθνική αντίσταση.

Γεννημένος 20 Ιανουαρίου 1906 στο χωριό Άγιοι Θεόδωροι Ίμβρου, ο Μελετζής ήταν πρωτότοκος γιος (από έξι αδέλφια) του Μενελάου Μελετζή και της Καλλιόπης Γιαννάκη.

Ο πατέρας του Μελετζή ήταν φτωχός – ντενεκετζής στο επάγγελμα ενώ η μητέρα του δεν είχε φοιτήσει σε σχολείο. Ο Μελετζής παρακολούθησε το σχολαρχείο και η οικογένειά του τον προόριζε για δεσπότη. Όμως επειδή ο πατέρας του Μελετζή πεθαίνει από επιδημία γρίπης το 1919, σε ηλικία 13 χρονών αναγκάζεται να βιοποριστεί.

Σε ηλικία 17 ετών, το 1923 (Συνθήκη της Λωζάνης – παραχώρησης της Ίμβρου στους Τούρκους) έφυγε για την Αλεξανδρούπολη όπου εργάστηκε αρχικά ως υπάλληλος σε υφασματοπωλείο και αργότερα στο φωτογραφείο του Αλέξανδρου Παναγιώτου (ο οποίος ήταν συγγενής του Μελετζή). Σταθμός στη φωτογραφική του καριέρα αποτέλεσε η φωτογραφία του με τα καΐκια στην παραλία της Αλεξανδρούπολης για την οποία κέρδισε το πρώτο βραβείο στην έκθεση της Θεσσαλονίκης το 1924. Το 1927 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Έμαθε φωτογραφία από τον Γεώργιο Μπούκα – φωτογράφο της βασιλικής οικογένειας. Το 1937 φωτογραφίζει την ελληνική ύπαιθρο στην Ήπειρο.

Στην Αντίσταση του ’40 ακολουθεί και φωτογραφίζει τους αντάρτες στην Πελοπόννησο και Ευρυτανία. Ο Μελετζής θεωρείται ο φωτογράφος της Αντίστασης.

Στο βιβλίο Με τους αντάρτες στα βουνά παρουσιάστηκαν φωτογραφίες από τους αντάρτες στα βουνά της Ευρυτανίας την περίοδο 1941-1944. Πολλές από αυτές τις φωτογραφίες χρησιμοποιούνται μέχρι και σήμερα ως ιδανικές αναπαραστάσεις του αγώνα της Αριστεράς. Το 1948 φωτογραφίζει τη Σαμοθράκη και την Αλεξανδρούπολη.

Λόγω των αριστερών φρονημάτων και την εμπλοκή του στον αντιστασιακό αγώνα αντιμετωπίζει προβλήματα στην εύρεση εργασίας. Ο Μελετζής συνεχίζει μεταπολεμικά να φωτογραφίζει: φωτογραφίζει αρχαιολογικούς χώρους, μουσεία και τη δεκαετία του 50′ φωτογραφίζει πολιτικούς όπως τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη, Γεώργιο Ράλλη, Γεώργιο Παπανδρέου όπως και τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και Ιάκωβο αλλά και προσωπικότητες της τέχνης.

Το 1953 το έργο του Μελετζή παρουσιάζεται και λαμβάνει τιμητικές διακρίσεις στο Ρότσεστερ, Μπέρμινχαμ και στο Μπουένος Άιρες. Το 1955 μέσω σύμβασης με το δημόσιο, φωτογραφίζει δημόσια έργα στον Έβρο.

Αργότερα με εντολή του υπουργείου Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων το 1957 εργάζεται ως φωτογράφος δημόσιων έργων και περιοδεύει φωτογραφίζοντας σε όλη την Ελλάδα (από την Πελοπόννησο, Ρούμελη μέχρι τη Θράκη). Στα τέλη της δεκαετίας του ’70 σκηνοθετεί ντοκιμαντέρ με θέμα την Εθνική Αντίσταση για λογαριασμό της σουηδικής τηλεόρασης.

Έφυγε από τη ζωή 14 Νοεμβρίου 2003

Βιβλία

• Με τους αντάρτες στα βουνά. Ιδιωτική έκδοση, Αθήνα 1976, ²1982.
• Αντίσταση. Από το έπος της Εθνικής Αντίστασης: Φωτογραφίες του Σπύρου Μελετζή. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1982.
• Όλυμπος. Ιδιωτική έκδοση, Αθήνα 1987.
• Ίμβρος. Με τη συνεργασία της Ελένης Αιματίδου-Αργυρίου. Σύλλογος Ιμβρίων Αθηνών, Αθήνα 1997.
• Ιθάκη: με τη ματιά του Σπύρου Μελετζή. Οδύσσεια Δίκτυο – Δήμος Ιθάκης, 2001.
• Αχ πατρίδα μου!!!. Ακαδημία Δημιουργικής Φωτογραφίας Leica, Αθήνα 2002.
• Φωτογραφίζοντας τη Θεσπρωτία. Τοπική Ένωση Δήμου και Κοινοτήτων Ν. Θεσπρωτίας, Ηγουμενίτσα 2004.
• Θράκη: από το αρχείο του Σπύρου Μελετζή. Κείμενο Νίνα Κασσιανού. Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης – Εθνολογικό Μουσείο Θράκης – Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2005.
• Κορινθία: από το αρχείο του Σπύρου Μελετζή. Κείμενα Γιώργος Σταματόπουλος. Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κορινθίας, Κιάτο 2009.
• Σαντορίνη. Αρχείο Θηραϊκών Μελετών, Συλλογή Δημήτρη Τσίτουρα, Αθήνα 2021.

Πηγή: Βικιπαίδια