Προφητικά όνειρα: Μπορούμε να ονειρευτούμε κάτι που θα συμβεί στο μέλλον; Οι επιστήμονες εξηγούν τι σημαίνουν

Αν έχετε ονειρευτεί κάτι πριν συμβεί, κάτι διαφορετικό συμβαίνει στον εγκέφαλό σας. Οι ψυχολόγοι αποκαλύπτουν την αλήθεια για τα «προφητικά όνειρα».

Περίπου 26 χρόνια ζωής περνάμε συνολικά οι άνθρωποι για ύπνο, με τον μέσο άνθρωπο να βλέπει από τρία έως επτά όνειρα κάθε βράδυ. Αυτό σημαίνει ότι περνάτε αρκετή από τη ζωή σας στη… χώρα των ονείρων. Είδατε, όμως, ποτέ κάποιο όνειρο για ένα περιστατικό που κατέληξε να γίνει πραγματικότητα; Αν ναι, μπορεί να είστε μεταξύ του 17 με 38% των ανθρώπων που έχουν βιώσει ένα ψυχολογικό φαινόμενο γνωστό ως «προφητικό όνειρο».

Τι είναι ακριβώς τα «προφητικά όνειρα»;
«Ένα προγνωστικό όνειρο είναι απλώς ένα όνειρο που φαίνεται να απεικονίζει ένα γεγονός που συμβαίνει αργότερα στην πραγματικότητα», λέει η Καρλάιλ Σμιθ (Carlyle Smith), ομότιμη καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Trent.

Σε αντίθεση με ένα συνηθισμένο όνειρο, ένα προγνωστικό είναι πιο ακριβές και έχει λιγότερα φανταστικά στοιχεία. Αυτοί οι τύποι ονείρων είναι επίσης συνήθως λίγο πιο σύντομοι και μπορεί να αφορούν τον εαυτό σας ή κάποιον στη ζωή σας, σύμφωνα με τη Σμιθ.

Αν και αυτό το φαινόμενο έχει συζητηθεί και καταγραφεί ευρέως σε όλο τον κόσμο εδώ και αιώνες, υπάρχουν πολύ λίγα αποδεκτά επιστημονικά στοιχεία για τα προγνωστικά όνειρα, κυρίως επειδή πολλοί ειδικοί σήμερα το θεωρούν ψευδοεπιστήμη.

Αλλά ενώ ορισμένοι επιστήμονες είναι δύσπιστοι, περισσότερο από το ήμισυ του γενικού πληθυσμού πιστεύει σε αυτήν την ιδέα, με πολλούς ανθρώπους να πιστεύουν ότι είχαν αυτή την εμπειρία τουλάχιστον «μία ή δύο φορές στη ζωή τους», εξηγεί η Σμιθ.

Στην πραγματικότητα, ο πιο κοινός τύπος αναφερόμενων προγνωστικών ονείρων αφορά την υγεία ενός ατόμου, αναφέρει η Λέσλι Έλις (Leslie Ellis), εγγεγραμμένη κλινική σύμβουλος και συγγραφέας του A Clinician’s Guide to Dream Therapy. «Γνωρίζω γυναίκες που ονειρεύτηκαν ότι ήταν έγκυες και ανακάλυψαν αργότερα ότι ήταν, ή κάποιοι ονειρεύτηκαν ότι είχαν καρκίνο ή κάποια μορφή ασθένειας και μετά ανακάλυψαν ότι ήταν αλήθεια», αναφέρει.

Μερικές φορές, αυτά τα όνειρα μπορεί να είναι συναισθηματικά έντονα ή ενοχλητικά. Ωστόσο, έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν βαθιά διαισθητική διορατικότητα, προσθέτει ο Ρούμπιν Νάιμαν (Rubin Naiman), ψυχολόγος και κλινικός βοηθός καθηγητής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα.

Γιατί μπορεί να έχετε ονειρευτεί κάτι πριν συμβεί
Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν πολύ λίγα στοιχεία για τα προγνωστικά όνειρα στην ψυχολογία, οι ερευνητές έχουν προτείνει πολλές πιθανές εξηγήσεις για το γιατί μπορεί να συμβεί αυτό το φαινόμενο, σημειώνει η Έλις. Μια εξήγηση είναι ότι ένα όνειρο μπορεί να αναγνωρίσει τα βαθύτερα συναισθήματα και τις επιθυμίες του ονειροπόλου.

Για παράδειγμα, όταν είστε προσηλωμένοι σε κάποιον ή κάτι συγκεκριμένο, το υποσυνείδητό σας μπορεί να δημιουργήσει ένα όνειρο που αντανακλά αυτά τα έντονα συναισθήματα. Και αν αυτό το όνειρο φαίνεται να ευθυγραμμίζεται με την πραγματικότητα, μπορεί να αισθάνεστε ότι είναι προγνωστικό.

Κάποιες έρευνες υποδεικνύουν ότι στα όνειρά σας μπορεί επίσης να φανούν λεπτές ενδείξεις και προειδοποιητικά σημάδια που ήδη έχετε στο σώμα σας και να προβλέψουν την εμφάνιση μιας σοβαρής ασθένειας.

Μια άλλη πιθανή εξήγηση για το προγνωστικό όνειρο είναι η θεωρία NEXTUP, η οποία σημαίνει «Εξερεύνηση δικτύου για την κατανόηση των δυνατοτήτων». Η ιδέα πίσω από αυτή τη θεωρία είναι ότι τα όνειρά σας προσομοιώνουν πιθανές εμπειρίες από την πραγματική ζωή για να σας βοηθήσουν να προετοιμαστείτε για τυχόν μελλοντικές απειλές ή κοινωνικές καταστάσεις που μπορεί να συναντήσετε, εξηγεί η Έλις.

«Το όνειρο περιέχει πολλά πιθανά μελλοντικά στοιχεία για να μας δώσει ένα σημάδι ή μια δοκιμαστική δοκιμή σε διάφορα σενάρια», αναφέρει.

Άλλες θεωρίες που σχετίζονται με το προγνωστικό όνειρο περιλαμβάνουν την επιλεκτική ανάκληση, την ιδέα ότι είναι πιο πιθανό να θυμάστε προφητικά όνειρα αντί για απλά όνειρα, λόγω προσωπικών προκαταλήψεων (και, επομένως, να πιστέψτε ότι είναι αληθινά). Επιπλέον, υπάρχει ένας αριθμός παραγόντων που μπορούν να πυροδοτήσουν ή να επηρεάσουν ένα προγνωστικό όνειρο, όπως οι προσωπικές πεποιθήσεις, το πολιτισμικό υπόβαθρο και το στάδιο της ζωής ενός ατόμου.

Η ευαισθησία στα περιβαλλοντικά σήματα και η ισχυρή πίστη στην αλήθεια των προγνωστικών ονείρων, παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στο εάν κάποιος μπορεί να έχει ή όχι τέτοιου είδους όνειρα. «Εάν ένα άτομο στη ζωή του έχει μια πρακτική διαλογισμού και πειθαρχεί τακτικά τον εαυτό του, μπορεί να είναι σε θέση να αξιοποιήσει μερικές από τις διαισθητικές εμπειρίες που μπορούν να φέρουν τα όνειρα», τονίζει ο Μάικλ Λένοξ (Michael Lennox), ψυχολόγος και ειδικός στα όνειρα από την Καλιφόρνια.

Η αυξημένη συχνότητα των προγνωστικών ονείρων έχει συνδεθεί με αυξημένα επίπεδα στρες, μεγάλες αλλαγές στη ζωή και παρ’ ολίγον θανατηφόρες εμπειρίες, καθώς και με απρόβλεπτα μοτίβα ύπνου και τη χρήση υπνωτικών χαπιών. Επιπλέον, η έρευνα δείχνει ότι οι γυναίκες γενικά είναι πιο πιθανό να πιστεύουν και να βιώνουν προγνωστικά όνειρα από τους άνδρες.

Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια ενός ονείρου
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά, νευρολογικά μιλώντας, μεταξύ ενός συνηθισμένου ονείρου και ενός προγνωστικού ονείρου, λέει ο Νάιμαν. «Στην πραγματικότητα, όταν έχουμε ένα προγνωστικό όνειρο, συνήθως δεν ξέρουμε ότι είναι προγνωστικό μέχρι να συμβεί κάτι στην πραγματικότητα που προσομοιάζει στο όνειρο», προσθέτει.

Όταν ονειρεύεστε, υπάρχει μια αποσύνδεση μεταξύ της εκτελεστικής λειτουργίας, του συνόλου των γνωστικών δεξιοτήτων που επιτρέπουν στους ανθρώπους να οργανώνουν, να σχεδιάζουν και να χειρίζονται πολλαπλές εργασίες, και τη λειτουργία του μεταιχμιακού συστήματος, ένα πολύπλοκο δίκτυο εγκεφαλικών δομών που είναι υπεύθυνες για τη ρύθμιση και την επεξεργασία των συναισθημάτων και της μνήμης σας, αναφέρει ο Νάιμαν.

Ουσιαστικά, ο εγκέφαλος αναλύει συνεχώς καθημερινές εμπειρίες, μνήμες και μοτίβα, τα οποία μπορούν, με τη σειρά τους, να εκδηλώσουν όνειρα που φαίνεται να προβλέπουν το μέλλον.

«Πιστεύουμε, επιστημονικά, ότι ονειρευόμαστε για να γίνουμε καλύτεροι στον ξύπνιο μας», εξηγεί ο Νάιμαν.

«Υπάρχουν βιωματικές ενδείξεις που υποδηλώνουν ότι υπάρχουν αρκετοί καλοί λόγοι για να κοιμόμαστε και να ονειρευόμαστε. Ένας είναι ότι έτσι ανοίγει και διευρύνεται η συνείδηση».

Ένα προγνωστικό όνειρο δεν σημαίνει απαραίτητα την ακριβή πρόβλεψη του μέλλοντος. Μάλλον, είναι μια διαισθητική εμπειρία που μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε καλύτερα τον εαυτό σας.

Η πιο κοινή παρανόηση σχετικά με τα προγνωστικά όνειρα είναι ότι μπορούν να προβλέψουν με ακρίβεια το μέλλον. Αν και ορισμένα όνειρα μπορεί να είναι προφητικά, πολλά συχνά παρουσιάζουν μεταφορές και σύμβολα που συνδέονται με τα συναισθήματα και τις καθημερινές σας εμπειρίες.

Για παράδειγμα, αν ονειρευτήκατε σειρά από τροχαία ατυχήματα, ο εγκέφαλός σας δεν σας λέει απαραίτητα να ακυρώσετε το επόμενο οδικό σας ταξίδι. Αντίθετα, το όνειρο μπορεί στην πραγματικότητα να απεικονίζει τον φόβο σας για ατυχήματα ή ακόμα και μια σημαντική αλλαγή στη ζωή σας.

Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αγνοήσετε τα όνειρά σας, ειδικά αν νιώθετε ότι είναι σημαντικά και ουσιαστικά, λέει η Έλις. Συχνά, μπορούν να αποτελούν μία ανεκτίμητη εικόνα για την ψυχή σας, να επιβεβαιώσουν τη δύναμη της διαίσθησης και ενδεχομένως να σας προειδοποιήσουν για οτιδήποτε ανησυχεί την ψυχική, σωματική και συναισθηματική σας ευεξία.

Με άλλα λόγια, όχι, τα όνειρά σας δεν μπορούν να προβλέψουν με συνέπεια μελλοντικά γεγονότα με ακρίβεια. Αλλά «τα όνειρα είναι καλοί οδηγοί για το τι είναι πραγματικά σημαντικό για εμάς», υπογραμμίζει η Έλις.