Γρηγόρης Μπιθικώτσης: Ο «Σερ» που έντυσε την ποίηση με λαϊκή ψυχή

Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους λαϊκούς ερμηνευτές και δημιουργούς του ελληνικού τραγουδιού.
Μια φωνή δωρική, καθαρή, γεμάτη ήθος και δύναμη — μια φωνή που έγινε γέφυρα ανάμεσα στο λαϊκό τραγούδι και την ποίηση, ανάμεσα στην Ελλάδα των μετεμφυλιακών πληγών και στην Ελλάδα που πάλευε να σταθεί ξανά όρθια.

Δεν είναι τυχαίο πως ο Δημήτρης Ψαθάς τον αποκάλεσε «Σερ Μπιθί».
Γιατί ο Μπιθικώτσης δεν ήταν απλώς ένας τραγουδιστής∙ ήταν στάση ζωής.

Παιδικά χρόνια & πρώτες επιρροές

Γεννημένος στις 11 Δεκεμβρίου 1922 στο Περιστέρι, ο μικρός Γρηγόρης μεγάλωσε σε ένα σπίτι με στερήσεις αλλά γεμάτο αξιοπρέπεια.
Τα αδέρφια του πολέμησαν στην Αλβανία, ενώ εκείνος δούλευε υδραυλικός για να βοηθήσει την οικογένεια.

Η ζωή του άλλαξε όταν άκουσε — σχεδόν παιδί — τον Μάρκο Βαμβακάρη, τον Μανώλη Χιώτη και τον Στράτο Παγιουμτζή.
Ο ίδιος έλεγε μέχρι τα βαθιά του χρόνια:

«Υπεράνω όλων ο Μάρκος Βαμβακάρης».

Έμαθε κιθάρα, τραγουδούσε σε ταβερνάκια του Περιστερίου και σύντομα κατάλαβε πως η μουσική δεν ήταν απλώς δρόμος, αλλά μοίρα.

Η συνάντηση με τον Μίκη Θεοδωράκη – μια σχέση που άλλαξε το ελληνικό τραγούδι

Το 1948, στην Κερατέα, ο Μπιθικώτσης γνώρισε εντελώς τυχαία τον Μίκη Θεοδωράκη.
Μια συνάντηση που θα καθόριζε τη μουσική ιστορία της χώρας.

Υπηρετώντας στη Μακρόνησο, ο Γρηγόρης γράφει τα πρώτα του τραγούδια και τραγουδά για τους στρατιώτες.
Μετά την απόλυσή του μπαίνει στη δισκογραφία, και το 1949 κυκλοφορεί το πρώτο του κομμάτι, «Το καντήλι τρεμοσβήνει», μαζί με τον Μάρκο Βαμβακάρη.

Όταν οι δρόμοι του συναντούν ξανά τον Θεοδωράκη, γεννιούνται ερμηνείες που ακόμη και σήμερα θεωρούνται αξεπέραστες:

«Μέρα Μαγιού μου μίσεψες»
«Πού πέταξε τ’ αγόρι μου»
«Θα σημάνουν οι καμπάνες»
«Της Δικαιοσύνης ήλιε νοητέ»
«Ένα το χελιδόνι»

Ο Μπιθικώτσης υπήρξε ο άνθρωπος που έφερε τον Σεφέρη, τον Ρίτσο, τον Ελύτη, τον Λειβαδίτη στα στόματα του λαού.
Η φωνή του έγινε η γέφυρα ανάμεσα στην ποίηση και το λαϊκό αίσθημα.

Συνεργασίες-σταθμοί

Εκτός από Θεοδωράκη, συνεργάστηκε με τους σημαντικότερους δημιουργούς:

Μάνο Χατζιδάκι
Σταύρο Ξαρχάκο
Βασίλη Τσιτσάνη
Γιώργο Μητσάκη
Απόστολο Καλδάρα
Μάρκο Βαμβακάρη
Άκη Πάνου
Δήμο Μούτση

Έγραψε και δικά του τραγούδια που έγιναν κλασικά:

«Επίσημη αγαπημένη»
«Μια γυναίκα φεύγει»
«Στου Μπελαμή το ουζερί»
«Αμφιβολίες»
«Ένα αμάξι με δυο άλογα»
«Του Βοτανικού ο μάγκας»
«Το μεσημέρι καίει το μέτωπό μου»

Μέσα από τα μεγάλα κοσμικά κέντρα της Αθήνας, είχε το χάρισμα να ανακαλύπτει νέες φωνές, όπως τη Βίκυ Μοσχολιού και την Πόλυ Πάνου.

Δικτατορία & παρεξήγηση με Θεοδωράκη

Το 1967, τραγουδώντας τον ύμνο της 21ης Απριλίου στα «Δειλινά», δημιουργήθηκε ρήγμα στη σχέση του με τον Θεοδωράκη.
Ο Μπιθικώτσης αργότερα εξήγησε πως φοβόταν την εξορία, έχοντας μόλις φτιάξει οικογένεια.

Η συμφιλίωσή τους έγινε το 2002, σε μια μεγάλη συναυλία στο ΣΕΦ, όπου ο λαός αποθέωσε και τους δύο.

Τιμές & αναγνώριση

Το 2003 ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος του απένειμε:

Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικα

λέγοντας πως:

«Ο Μπιθικώτσης εξέφρασε τη δυστυχία και τη χαρά, τον πόνο και τα βάσανα του ελληνικού λαού».

Το τέλος ενός μεγάλου

Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης πέθανε στις 7 Απριλίου 2005, σε ηλικία 82 ετών.
Έκανε δύο γάμους και απέκτησε τρία παιδιά — ανάμεσά τους και τον Γρηγόρη Μπιθικώτση Jr., που συνέχισε την οικογενειακή μουσική παράδοση.

Η φωνή του, όμως, είναι εκείνη που μένει για πάντα:
βαριά, καθαρή, γνήσια, με μια αξιοπρέπεια που δύσκολα συναντάς σήμερα.

Ο Μπιθικώτσης δεν υπήρξε απλώς τραγουδιστής.
Υπήρξε σύμβολο.
Η φωνή που ένωσε τον λαό με την ποίηση.
Ο «Σερ» που κράτησε το λαϊκό τραγούδι στο υψηλότερο επίπεδο.