Η Μαντόνα Λουίζ Βερόνικα Τσικόνε (αγγλικά: Madonna Louise Veronica Ciccone, 16 Αυγούστου 1958) είναι Αμερικανίδα μουσικός, τραγουδίστρια, συνθέτρια, στιχουργός, χορεύτρια, ηθοποιός και επιχειρηματίας.

Κατά την διάρκεια της καριέρας της έχει κυκλοφορήσει πληθώρα επιτυχημένων δίσκων, μεταξύ των οποίων και τα πολυβραβευμένα True Blue, Like a Prayer, Ray of Light και Confessions on a Dance Floor.

Είναι γνωστή για τη συνεχή ανανέωση της εικόνας και της μουσικής της, τα πρωτοποριακά μουσικά της βίντεο, την εκκεντρική και αμφιλεγόμενη προσωπικότητά της καθώς και την χρήση πολιτικών, θρησκευτικών και σεξουαλικών συμβόλων στη δουλειά της. Η πλειοψηφία των κριτικών έχει εγκωμιάσει τις ποικίλες μουσικές παραγωγές της, πολλές εκ των οποίων θεωρήθηκαν καινοτόμες για την εποχή τους.
Ωστόσο, έχει δεχτεί δριμεία κριτική και ισχυρές αντιδράσεις από συντηρητικούς κύκλους και κυρίως από την Καθολική Εκκλησία, με την οποία έχει συγκρουστεί επανειλημμένα στο παρελθόν. Η μουσική και το στυλ της έχουν επηρεάσει πολλούς καλλιτέχνες ανά τον κόσμο και όλες τις νεότερες ποπ τραγουδίστριες.

Θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα πολιτιστικά σύμβολα στην ιστορία[ και είναι γνωστή παγκοσμίως από τα 80’s ως η «Βασίλισσα της Ποπ», λόγω της διαχρονικής επιτυχίας της στα μουσικά δρώμενα και της ικανότητάς της να προσαρμόζεται και να καθιερώνει νέες τάσεις στη mainstream μουσική πραγματικότητα.

Έχει κερδίσει 7 Βραβεία Γκράμι (από συνολικά 28 υποψηφιότητες), 2 Χρυσές Σφαίρες, 31 βραβεία Billboard, 3 American Music Awards και 26 βραβεία MTV (από 113 υποψηφιότητες). Το 2008 εισήχθη στο Rock and Roll Hall of Fame, ενώ το 1999 η Ένωση Αμερικανών Παραγωγών Ηχογραφήσεων (RIAA) την ανηκύρηξε ως την πιο εμπορική γυναίκα τραγουδίστρια του 20ού αιώνα.

Σύμφωνα με τα περιοδικά Time και Forbes, είναι μια από τις πιο ισχυρές γυναίκες του κόσμου και από το 2012 κατέχει πάνω από είκοσι ρεκόρ στο βιβλίο των Ρεκόρ Γκίνες. Είναι η γυναίκα καλλιτέχνης με τις περισσότερες επιτυχίες στα διεθνή τσαρτς, ενώ έχει αναγνωριστεί ως η πιο επιτυχημένη τραγουδίστρια όλων των εποχών, έχοντας πουλήσει πάνω από 330 εκατομμύρια δίσκους παγκοσμίως.
Το αμερικανικό μουσικό περιοδικό Billboard την κατέταξε στη δεύτερη θέση με τους πιο επιτυχημένους καλλιτέχνες στην ιστορία των αμερικανικών charts, πίσω από το συγκρότημα των Beatles. Το 2013, η περιουσία της είχε ξεπεράσει το 1 δισεκατομμύριο δολάρια, με αποτέλεσμα να θεωρηθεί η πιο ακριβοπληρωμένη μουσικός στον κόσμο.

Η περιοδεία της Sticky & Sweet Tour είναι η πιο κερδοφόρα περιοδεία από σόλο καλλιτέχνη όλων των εποχών, αφού τα κέρδη της έφτασαν τα 456 εκατομμύρια δολάρια. Με την επόμενη περιοδεία της The MDNA Tour κατάφερε να έχει τις δύο πιο επιτυχημένες περιοδείες από γυναίκα μουσικό με κέρδη πάνω από 318 εκατομμύρια δολάρια. Από το έτος 1990 μέχρι σήμερα, οι περιοδείες της έχουν αποφέρει πάνω από 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια, με αποτέλεσμα να θεωρείται η καλλιτέχνης με τις πιο κερδοφόρες παγκόσμιες περιοδείες στην ιστορία.

Κληρονομιά

Η Μαντόνα έχει θεωρηθεί μία από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες της μουσικής και πλέον μία από της πιο ισχυρές γυναίκες στην ιστορία αλλά και το μεγαλύτερο γκέι άικον. Διάφορoι μουσικoί δημοσιογράφοι, κριτικοί και συγγραφείς θεωρούν την Μαντόνα την πιο σημαντική γυναίκα καλλιτέχνη όλων των εποχών. Ο συγγραφέας Κάρο Κλερκ έγραψε ότι η Μαντόνα κατά την διάρκεια της καριέρας της έχει ξεπεράσει τον όρο ποπ σταρ για να γίνει ένα παγκόσμιο πολιτιστικό σύμβολο. Το Rolling Stone της Ισπανίας έγραψε έγινε η πρώτη Κυρία της Ποπ στην ιστορία, χρόνια πριν εμφανιστεί το διαδίκτυο.
Ήταν παντού, στα πανίσχυρα μουσικά τηλεοπτικά κανάλια, στο ραδιόφωνο, σε εξώφυλλα περιοδικών ακόμα και στα βιβλιοπωλεία. Κάτι που δεν είχαμε ξαναδεί από την εποχή των Beatles. Η Laura Barcella στο βιβλίο της Madonna and Me: Women Writers on the Queen of Pop (2012) εξήγησε: πράγματι η Μαντόνα άλλαξε τα πάντα στο μουσικό τοπίο, απ’ την 80’s τάση της μόδας μέχρι και το τι μπορούσε (η δεν μπορούσε) μια ισχυρή ποπ σταρ να πει η κάνει στα μάτια του κοινού. Ο Alan McGee από την εφημερίδα The Guardian αισθάνθηκε ότι η Μαντόνα είναι μια μεταμοντέρνα τέχνη, που όμοιά της δεν πρόκειται να ξαναδούμε. Ισχυρίστηκε ακόμη ότι η Μαντόνα και ο Μάικλ Τζάκσον δημιούργησαν τους όρους βασίλισσα και βασιλιάς της ποπ. Σύμφωνα με το Forbes και άλλα δημοσιεύματα, η Μαντόνα είναι μια πολιτιστική εικόνα, και αναμφίβολα μια από τις πιο επιτυχημένες καλλιτέχνιδες όλων των εποχών.

Σύμφωνα με τον Τόνι Sclafani από το MSNBC: αξίζει να σημειωθεί ότι πριν από τη Μαντόνα, τα περισσότερα μεγάλα αστέρια της μουσικής ήταν ροκάδες και άντρες, μέχρι που έκανε την εμφάνισή της…Όταν οι Beatles εμφανίστηκαν στην Αμερική άλλαξαν το τρόπο με τον οποίο έβλεπε ο κόσμος τις μπάντες στην μουσική. Η Μαντόνα το έκανε με τις γυναίκες. Ο Χάουαρντ Κράμερ, διευθυντής του Rock and Roll Hall of Fame είπε η Μαντόνα άνοιξε τον δρόμο για τις γυναίκες στην μουσική.
Οι Μπρίτνεϊ Σπίαρς, Κριστίνα Αγκιλέρα, Κάιλι Μινόγκ, Spice Girls, Destiny’s Child, Τζένιφερ Λόπεζ και Pink μεγάλωσαν ακούγοντας και θαυμάζοντας την Μαντόνα και αποφάσισαν ότι ήθελαν να της μοιάσουν. Το 2010, το περιοδικό Time τη συμπεριέλαβε στη λίστα με τις 25 πιο ισχυρές γυναίκες του προηγούμενου αιώνα, όπου περιείχε μόνο δύο τραγουδίστριες, αυτήν και την Αρίθα Φράνκλιν, ενώ έφτασε στο νούμερο ένα στην λίστα του VH1 για τις 100 γυναίκες της μουσικής.
Η Strawberry Saroyan δήλωσε: Μπορείτε να διαχωρίσετε τη μουσική της Μαντόνα και την εικόνα της αλλά γιατί να το κάνετε; Για μένα, είναι μια αφηγήτρια, μια πολιτιστική πρωτοπόρος, και το σημαντικότερο πράγμα είναι τα μηνύματα που περνάει μέσω της μουσικής, των βίντεο και της εικόνας της. Η ικανότητα να περνά μηνύματα πέρα απ’ τη μουσική της είναι και η κληρονομιά της”. Ο Stephen Thomas Erlewine πρόσθεσε ότι Ήταν η πρώτη γυναίκα τραγουδίστρια που κατάφερε έχει τον πλήρη έλεγχο της μουσικής και της εικόνα της.

Η χρήση ερωτικής και προκλητικής εικόνας ωφέλησε την καριέρα της και δημιούργησε διαλόγους και απορίες για την σεξουαλικότητα και τον φεμινισμό. Ξεκίνησε μια επανάσταση στη μουσική… οι στάσεις και οι απόψεις της σχετικά με το σεξ, το γυμνό, το στυλ και την σεξουαλικότητα ανάγκασε το κοινό να καθίσει και να σκεφτεί. Η ίδια είχε πει ότι η προκλητικότητα κάνει τους ανθρώπους να σκέφτονται. Στο In Doing Gender in Media, Art and Culture (2009) οι συγγραφείς παρατήρησαν ότι η Μαντόνα ως γυναίκα, διασημότητα, τραγουδίστρια και ποπ είδωλο, είναι σε θέση να προκαλέσει διαταραχές και συζητήσεις για τον φεμινισμό. Οι φεμινιστές την θεωρούν ως ένα σχεδόν ιερό φεμινιστικό είδωλο.
Αναγνωρίζεται ως ιδιοφυία στον επιχειρηματικό κλάδο αφού σύμφωνα με δημοσιεύματα, την πρώτη δεκαετία της καριέρας της έβγαλε πάνω 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια. Η Morton την χαρακτηρίζει ως έναν άνθρωπο καιροσκοπικό, άπληστο, αδίστακτο, που χειραγωγεί τους άλλους και δεν σταματάει μέχρι να πάρει αυτό που θέλει. Αυτό μπορεί να να σε κάνει να χάσεις τους κοντινούς σου ανθρώπους αλλά ποτέ δεν την ένοιαζε.

Κατορθώματα

Η Μαντόνα έχει πουλήσει 315 εκατομμύρια δίσκους παγκοσμίως. Το βιβλίο Γκίνες την αναγνώρισε ως την γυναίκα καλλιτέχνη με τις μεγαλύτερες πωλήσεις και την τέταρτη ανεξαρτήτου φύλου, πίσω απ’ τους Beatles, τον Έλβις Πίσλεϊ και τον Μάικλ Τζάκσον. Η ένωση βιομηχανίας καταγραφής της Αμερικής (RIAA) την ανακήρυξε ως την γυναίκα με τις καλύτερες πωλήσεις του 20ού αιώνα και τη δεύτερη στην Αμερική, με 64.500.000 πιστοποιημένα άλμπουμς. Είναι η μουσικός με τις περισσότερες πιστοποιήσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο, με 45 βραβεία μέχρι τον Απρίλιο του 2013 εκεί. Τον Μάιο του 2014, το Billboard, ανακοίνωσε ότι απ’το 1990 μέχρι σήμερα έχει κερδίσει συνολικά 1,2$ δισεκατομμύρια απ’ τις περιοδείες της με 10 εκατομμύρια κοινό. Έχει τιμηθεί με 20 MTV Video Music Awards -περισσότερα από κάθε άλλο καλλιτέχνη- συμπεριλαμβανομένου και του βραβείου για το σύνολο του έργου της το 1986 (lifetime achievement Video Vanguard Award).

Κατέχει το ρεκόρ, για τα περισσότερα νούμερο-ένα στα αμερικάνικα τσαρτς, με συνολικά 160+, μεταξύ των οποίων 12 στα Hot 100 τσαρτ και 46 στα Hot Dance Club Songs. Επίσης, έχει σκοράρει 38 top-ten singles στα Hot 100, περισσότερο από κάθε άλλο καλλιτέχνη στην ιστορία. Το 2008, το περιοδικό Billboard την κατάταξε στο νούμερο δύο, πίσω από τους Beatles ως την πιο επιτυχημένη σόλο καλλιτέχνη όλων των εποχών στα αμερικάνικα τσαρτς. Παγκοσμίως, έχει 12 νούμερο ένα σινγκλ στην Αμερική, 13 στο Ηνωμένο Βασίλειο, 11 στην Αυστραλία και 23 στον Καναδά, περισσότερα από κάθε άλλη γυναίκα καλλιτέχνη. Τέλος, είναι μαζί με τον Έλβις Πρίσλεϊ οι δυο καλλιτέχνες με τα περισσότερα νούμερο ένα σινγκλ σε παγκόσμιο επίπεδο, με συνολικά 22 τραγούδια της να έχουν φτάσει στην πρώτη θέση της παγκόσμιας κατάταξης, αλλά και η καλλιτέχνις με τα περισσότερα σινγκλ της να έχουν φτάσει στο παγκόσμιο top 10 (συνολικά 47 επιτυχίες). Έχει βρεθεί στην 1η θέση του παγκόσμιου singles chart για 138 εβδομάδες συνολικά με αποτέλεσμα να έρχεται στην δεύτερη θέση μετά τους Beatles με 162 εβδομάδες. Το 2020 το περιοδικό Time, την ονόμασε «Γυναίκα του 1989» στην λίστα “100 Women of the Year”, για την μεγάλη επιρροή που είχε αλλά και τον τρόπο που ένωσε αμφιλεγόμενα θέματα με την μουσική της, κάτι που αποτέλεσε αρχέτυπο, αφού επόμενες γενιές τραγουδιστών βάσισαν τις καριέρες τους στην εικόνα της Μαντόνα.

Προσωπική ζωή

Έκανε τον πρώτο της γάμο το 1985 σε ηλικία 28 ετών με τον Αμερικανό ηθοποιό Σον Πεν, με τον οποίο χώρισε το 1989. Από το 1995 εως το 1997, διατηρούσε δεσμό με τον Κάρλος Λέον, με τον οποίο μάλιστα, απέκτησε μια κόρη, την Λούρδες Μαρία Τσικόνε Λέον, γνωστή και ως Λόλα Λέον, που γεννήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 1996. Το 2000, παντρεύτηκε για δεύτερη φορά, αυτή τη φορά όμως με τον Βρετανό σεναριογράφο Γκάι Ρίτσι, με τον οποίο απέκτησαν τρία παιδιά. Έναν βιολογικό γιο, τον Ρόκο, που γεννήθηκε στις 11 Αυγούστου 2000 και δύο θετά παιδιά από το Μαλάουι. Τον Ντέιβιντ Μπάντα, που γεννήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2005 και την Μέρσι Τζέιμς, που γεννήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2006. Το ζευγάρι πήρε διαζύγιο το 2008.