Αν σκέφτεστε να αγοράσετε νέο λάπτοπ, ίσως τώρα να είναι η τελευταία «λογική» στιγμή. Γιατί τα επόμενα χρόνια, το λεγόμενο φτηνό laptop κινδυνεύει να γίνει είδος προς εξαφάνιση. Και ο λόγος δεν είναι μόνο ο πληθωρισμός ή οι ακριβές κάρτες γραφικών, αλλά κάτι πιο θεμελιώδες: η μνήμη RAM.

Ένα εξάρτημα που μέχρι πρόσφατα θεωρούσαμε δεδομένο και σχετικά φθηνό, έχει αρχίσει να συμπεριφέρεται σαν πολύτιμο μέταλλο. Και πίσω από αυτή την εκτόξευση των τιμών δεν κρύβεται κάποια φυσική καταστροφή ή έλλειψη πρώτων υλών, αλλά η ασταμάτητη επέλαση της Τεχνητής Νοημοσύνης.

RAM σε τιμές… αστακού

Η μαζική δημιουργία data centers για μεγάλα γλωσσικά μοντέλα και γενετική ΑΙ έχει στραγγίξει την παγκόσμια προσφορά DRAM — της κλασικής μνήμης που χρησιμοποιούν τα laptops και τα desktops.
Μέσα σε λίγους μόλις μήνες, οι τιμές της RAM έχουν διπλασιαστεί ή και τριπλασιαστεί, σε τέτοιο βαθμό που αρκετά καταστήματα δεν δίνουν καν σταθερές τιμές. Τα κιτ μνήμης πωλούνται πλέον σχεδόν «στην ημερήσια τιμή», σαν να παραγγέλνεις ψάρι ημέρας σε εστιατόριο.

Ό,τι πληρώνεται στη χονδρική αγορά, περνά σχεδόν αυτούσιο στον καταναλωτή. Και αυτό είναι μόνο η αρχή.

Όταν οι κατασκευαστές γυρνούν την πλάτη στον απλό χρήστη

Το πιο ανησυχητικό στοιχείο δεν είναι μόνο η αύξηση των τιμών, αλλά η αλλαγή στρατηγικής των ίδιων των κατασκευαστών μνήμης.

Η Micron, ένας από τους τρεις κολοσσούς της παγκόσμιας παραγωγής DRAM, ανακοίνωσε ότι σταματά την παραγωγή consumer RAM και SSD υπό το brand Crucial — ένα όνομα σχεδόν 30 ετών, ταυτισμένο με οικονομικές λύσεις για gamers, φοιτητές και DIY χρήστες.

Η επίσημη διατύπωση μιλά για «εστίαση σε στρατηγικούς πελάτες». Η ανεπίσημη μετάφραση είναι απλή:
οι απλοί καταναλωτές δεν αποδίδουν όσο τα data centers της ΑΙ.

Και η Micron δεν είναι η μόνη. Όλο και μεγαλύτερο μέρος της παραδοσιακής DRAM μετατρέπεται σε HBM (High Bandwidth Memory) — τον τύπο μνήμης που απαιτούν οι GPU και οι εξυπηρετητές τεχνητής νοημοσύνης για να διαχειρίζονται τεράστιους όγκους δεδομένων με εξωφρενικές ταχύτητες.

Η ΑΙ απορροφά την παγκόσμια παραγωγή

Τα επόμενα χρόνια προβλέπεται να επενδυθούν τρισεκατομμύρια δολάρια σε υποδομές τεχνητής νοημοσύνης.
Ενδεικτικά, το έργο Stargate της OpenAI εκτιμάται ότι θα κοστίσει περίπου 500 δισ. δολάρια. Παράλληλα, σύμφωνα με δημοσιεύματα, η OpenAI έχει συμφωνήσει με κολοσσούς όπως η Samsung και η SK Hynix για την αγορά έως και 900.000 wafers DRAM τον μήνα — ποσότητα που αγγίζει σχεδόν το 40% της παγκόσμιας παραγωγής.

Όταν τέτοια ποσοστά δεσμεύονται με μακροχρόνια συμβόλαια, η αγορά καταναλωτικών προϊόντων μένει με πολύ μικρότερο κομμάτι της «πίτας».

Το κόστος περνά κατευθείαν στον καταναλωτή

Οι κατασκευαστές έτοιμων συστημάτων το λένε πλέον ανοιχτά: το αυξημένο κόστος της RAM περνά απευθείας στην τελική τιμή. Εταιρείες όπως η CyberPowerPC αναγκάζονται να αναπροσαρμόζουν συνεχώς τις τιμές των gaming PCs, απλώς για να καλύψουν το κόστος μνήμης.

Και αυτό δεν αφορά μόνο τα high-end συστήματα. Το ίδιο μοτίβο θα εμφανιστεί παντού:

• στα laptops των 400–500 ευρώ
• στα ultrabooks
• στα tablets
• στα gaming συστήματα

Η RAM δεν είναι προαιρετικό εξάρτημα. Είναι βασικό δομικό στοιχείο. Δεν μπορείς να τη «κόψεις» χωρίς να καταρρεύσουν οι επιδόσεις — ειδικά όσο το λογισμικό γίνεται όλο και πιο απαιτητικό.

Το τέλος της φθηνής αναβάθμισης

Η εποχή όπου μπορούσες να αναβαθμίσεις τον υπολογιστή σου με άφθονη RAM για λίγα χρήματα φαίνεται να κλείνει τον κύκλο της. Η μονοδιάστατη εμμονή της βιομηχανίας με την Τεχνητή Νοημοσύνη — ακόμη και σε προϊόντα που πολλοί καταναλωτές δεν ζήτησαν ποτέ — δημιουργεί μια νέα ανισορροπία.

Τα κέρδη στοιβάζονται στα racks των data centers, ενώ ο μέσος χρήστης πληρώνει τον λογαριασμό με κάθε νέο laptop που αγοράζει.
Και αν συνεχιστεί αυτή η πορεία, το «φτηνό λάπτοπ» ίσως σύντομα να μοιάζει με ανάμνηση μιας άλλης εποχής — ή, στην καλύτερη περίπτωση, με προϊόν… πολυτελείας.