Η σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ) μοιάζει συχνά με μία νόσο… αλλά στην πράξη δεν φέρεται το ίδιο σε όλους. Και αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα της θεραπείας: σήμερα, οι επιλογές βασίζονται κυρίως στην κλινική εικόνα και στα συμπτώματα, όχι πάντα στο «τι ακριβώς συμβαίνει» βιολογικά σε κάθε ασθενή.

Μια νέα μελέτη έρχεται να βάλει πιο καθαρούς βιολογικούς δείκτες στο τραπέζι. Ερευνητές από το University College London (UCL) και την Queen Square Analytics χρησιμοποίησαν τεχνητή νοημοσύνη, εξετάσεις αίματος και μαγνητικές τομογραφίες και εντόπισαν δύο διακριτούς βιολογικούς υποτύπους της νόσου.

Τι ακριβώς έκαναν οι επιστήμονες

Η έρευνα βασίστηκε σε δεδομένα από περίπου 600 ασθενείς και εστίασε σε έναν δείκτη αίματος: τη serum neurofilament light chain (sNfL) — μια πρωτεΐνη που συνδέεται με βλάβη νευρικών κυττάρων και “δείχνει” τη δραστηριότητα της νόσου.

Στη συνέχεια, τα δεδομένα (αίμα + MRI) «διαβάστηκαν» από μοντέλο μηχανικής μάθησης που λέγεται SuStaIn. Τα αποτελέσματα δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Brain.

Οι 2 νέοι υποτύποι: “πρώιμος” και “όψιμος” sNfL

1) Πρώιμος sNfL (early-sNfL)

Εδώ οι ασθενείς εμφανίζουν αυξημένο sNfL από νωρίς, μαζί με πρώιμη εικόνα βλάβης σε δομές όπως το μεσολόβιο και γρήγορη συσσώρευση βλαβών. Η εικόνα παραπέμπει σε πιο ενεργή/επιθετική πορεία.

2) Όψιμος sNfL (late-sNfL)

Σε αυτή την ομάδα, φαίνεται να προηγείται η συρρίκνωση (volume loss) σε περιοχές όπως ο λιμβικός φλοιός και η εν τω βάθει φαιά ουσία, ενώ η αύξηση του sNfL έρχεται αργότερα. Η εξέλιξη δείχνει πιο αργή, με εμφανείς βλάβες να “γράφουν” καθυστερημένα.

Γιατί έχει σημασία πρακτικά

Η ουσία δεν είναι απλώς ότι “βρέθηκαν νέες κατηγορίες”. Η ουσία είναι ότι οι κατηγορίες αυτές στηρίζονται στη βιολογία (αίμα + MRI), όχι μόνο στην κλινική περιγραφή “υποτροπιάζουσα/προϊούσα”.

Αν αυτό επιβεβαιωθεί και περάσει στην κλινική πράξη, μπορεί να βοηθήσει:

• να ξεχωρίζουν νωρίτερα οι ασθενείς που χρειάζονται στενότερη παρακολούθηση
• να επιλέγονται θεραπείες με πιο στοχευμένη λογική (π.χ. πιο επιθετική προσέγγιση όταν η βιολογία δείχνει “ενεργή” νόσο)

Η “ψύχραιμη” σημείωση

Αυτό δεν σημαίνει ότι από αύριο θα κάνουμε ένα τεστ και θα “κλειδώνει” η θεραπεία. Είναι ένα δυνατό βήμα, αλλά θέλει περαιτέρω επικύρωση, κανόνες εφαρμογής και συμφωνία για το πώς θα ενταχθεί στην καθημερινή ιατρική απόφαση.

«Με βάση διαθέσιμα στοιχεία και επίσημες ανακοινώσεις – ενημερωτικό άρθρο»

Με πληροφορίες από www.theguardian.com
Σχετικό ρεπορτάζ