3 Ιανουαρίου 1892 και πέθανε στις 2 Σεπτεμβρίου 1973
Ο Τζον Ρόναλντ Ρόιελ Τόλκιν ή και Τζον Ρόναλντ Ρούελ Τόλκιν και στα αγγλικά John Ronald Reuel Tolkien [J. R. R. Tolkien] γεννήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 1892 και πέθανε στις 2 Σεπτεμβρίου 1973 ) (ο οποίος αναφέρεται στον γραπτό λόγο και με την συντετμημένη μορφή του ονόματός του Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν)
Ήταν ένας εξέχων και διαπρεπής Άγγλος φιλόλογος, συγγραφέας, ποιητής και ακαδημαϊκός, σήμερα ιδιαίτερα γνωστός ως ο συγγραφέας των ακόλουθων έργων φανταστικής λογοτεχνίας:
Χόμπιτ, Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών (τρεις τόμοι) (και τα δύο βρίσκονται στη λίστα: Βιβλία με περισσότερα από 100 εκατομ. αντίτυπα). και Το Σιλμαρίλλιον.

Από το 1925 ως το 1945 δίδαξε την αγγλοσαξονική γλώσσα και από το 1945 έως το 1959 δίδαξε αγγλική γλώσσα και λογοτεχνία στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Υπήρξε για ένα διάστημα στενός φίλος του Κ.Σ. Λιούις. Ήταν και οι δυο μέλη μιας άτυπης ομάδας λογοτεχνικών συζητήσεων, γνωστής ως Inklings, η οποία συναντιόταν σε παμπ της Οξφόρδης κατά τις δεκαετίες 1930 και 1940.
Στις 28 Μαρτίου 1972 στέφθηκε Διοικητής του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας από τη Βασίλισσα Ελισάβετ Β΄.
Μετά τον θάνατο του, ο γιος του, Κρίστοφερ Τόλκιν (Christopher Tolkien), δημοσίευσε μια σειρά από έργα, βασισμένα στις εκτενείς σημειώσεις και τα αδημοσίευτα χειρόγραφα του πατέρα του, συμπεριλαμβανομένου του Σιλμαρίλλιον και του Ατελείωτες Ιστορίες. Τα βιβλία αυτά, μαζί με το Χόμπιτ και το Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών, δημιουργούν ένα σώμα παραμυθιών, ποιημάτων, φανταστικών ιστοριών και επινοημένων γλωσσών, που διαδραματίζονται σε έναν φανταστικό κόσμο επινόησης του συγγραφέα και ονομάζεται Άρντα (Arda) και τη Μέση-Γη (Middle-Earth), που βρίσκεται σε αυτήν. Στον κόσμο αυτόν, που θυμίζει τη Μεσαιωνική Ευρώπη, υπάρχει η μαγεία, καθώς και άλλες φυλές πέρα από τους ανθρώπους, και μυθικά πλάσματα όπως ξωτικά και δράκοι. Μεταξύ του 1951 και 1955, ο Τόλκιν χρησιμοποίησε τον όρο legendarium για να αναφερθεί σε όλο το φανταστικό σύμπαν που δημιούργησε μέσα από τα γραπτά του.

Αν και υπήρχαν και άλλοι συγγραφείς που έγραψαν έργα φαντασίας πριν από τον Τόλκιν, η μεγάλη επιτυχία του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών και του Χόμπιτ οδήγησαν σε μία πρωτοφανή αναγέννηση του είδους, καθιστώντας το πολύ δημοφιλές. Αυτό κατέστησε τον Τόλκιν, ευρέως γνωστό, ως τον «πατέρα» της μοντέρνας φανταστικής λογοτεχνίας —ή, πιο συγκεκριμένα, της υψηλής φαντασίας (high fantasy).
Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες.
Το 2008, η βρετανική εφημερίδα The Times, τον κατέταξε 6ο σε μία λίστα με τους «50 κορυφαίους Βρετανούς συγγραφείς από το 1945». Το αμερικανικό περιοδικό Forbes τον κατέταξε ως τον 5ο πιο κερδοφόρο «διάσημο μετά θάνατον» το 2009.